‌­ ‌­ ‌­ شرکت شل – رویال داچ شل (Royal Dutch Shell) – یک شرکت نفت و گاز هلندی-بریتانیایی است که ۸۶ هزار کارمند در سرتاسر جهان دارد. حوزه فعالیت شرکت شل، تمامی زنجیره صنایع نفت و گاز را از عملیات اکتشاف، توسعه و تولید نفت خام و گاز طبیعی تا پالایش، انتقال و توزیع فراورده‌های نفتی، و نیز تولید محصولات پتروشیمی و مواد شیمیایی در بر می‌گیرد.

برای مطالعه اقدامات صورت گرفته در زمینه مدیریت دانش در این شرکت، تا انتهای این مطالب با مشاوره مهندسی نداک همراه باشید.

شل چگونه به مدیریت دانش می‌پردازد؟

‌­ ‌­ ‌­ مدیریت دانش یکی از برنامه‌های اصلی شرکت شل است. این شرکت با توجه به گستره جغرافیایی و تنوع حوزه‌های کاری و نیز تعداد بالای کارکنان و متخصصان شاغل خود، یک سیاست ساده اما کاربردی تحت عنوان “راهکارهای جدید” را در نظر قرار داده است. این سیاست چیزی نیست جز به اشتراک‌گذاری دانش از طریق ایجاد تیم‌ها و گروه‌های متشکل از افراد و متخصصان شرکت و شناسایی راهکارهای جدید بر اساس دانش موجود.

‌­ ‌­ ‌­ شل در ابتدا و در سال ۱۹۹۰ یک برنامه مدیریت دانش غیرمتمرکز را به اجرا گذاشت. مدیران شرکت شل متوجه این نکته شدند که درصد بالایی از دانش‌های این شرکت در هنگام بازنشسته شدن افراد از دست می‌رود. به این ترتیب برنامه ابتدایی مدیریت دانش خود را بر پایه جلوگیری از خروج دانش و ذخیره‌سازی آن قرار دادند.

برنامه مدیریت دانش شل تا سال ۲۰۱۲ به همین صورت ادامه یافت. در این سال، شرکت شل با توجه به گستره فعالیت جهانی خود، یک استراتژی مدیریت دانش جدید در سطح بین‌المللی ایجاد نمود که براساس آن هر یک از دفاتر و سازمان‌های شل در سرتاسر جهان، براساس سازمان و نیازهای دانشی و نقاط قوت و ضعف خود، مدیریت دانش را به اجرا در آورند.

در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ این شرکت از یک رویکرد مرحله‌ای برای نهادینه‌سازی برنامه مدیریت دانش خود استفاده نمود. کلیدی‌ترین مولفه‌های این رویکرد مرحله‌ای عبارت‌اند از:

• استراتژی مدیریت دانش: تدوین استراتژی مدیریت دانش و تطبیق و هماهنگ سازی آن با استراتژی کسب و کار شرکت
• مدل یکپارچه عملیاتی حکمرانی مدیریت دانش
• مدیریت فرایندها
• پشتیبانی فناوری اطلاعات
• هیئت بررسی تصمیمات مدیریت دانش: نظارت بر فعالیت‌های مدیریت دانش توسط یک تیم مدیریت دانش مرکزی.

‌­ ‌­ ‌­ ابزارها و رویکردهای کلیدی شل

همانند هر برنامه مدیریت دانش دیگری، در اجرا و پیاده‌سازی برنامه مدیریت دانش شرکت شل نیز از ابزارها و رویکردهای گوناگونی استفاده شده است. در ادامه برخی از رویکردها و ابزارهای اصلی مدیریت دانش در این شرکت معرفی می‌شوند:

• شبکه SIGN: این شبکه مجموعه‌ای از انجمن‌های خبرگی شرکت شل در سرتاسر جهان است که تحت عنوان “شبکه‌های جهانی و بین‌المللی شل” (Shell International Global Networks) شناخته می‌شود. کارکنان این شرکت با استفاده از پورتال این شبکه به همکاری و اشتراک‌گذاری دانش با همکاران خود در سرتاسر جهان می‌پردازند.
• یادگیری از تجربه: با استفاده از این رویکرد، روند مدیریت درس آموخته در فرایند مدیریت پروژه‌های شل به اجرا در می‌آید و به این ترتیب درس‌آموخته‌های پروژه‌های این شرکت در یک بانک اطلاعاتی به صورت یکپارچه ذخیره‌سازی شده و در دسترس قرار دارد.
• مصاحبه خروج از خدمت: شرکت شل برای جلوگیری از خروج دانش تخصصی خود توسط کارکنان، یک فرایند مصاحبه ساختاریافته را طراحی نموده که دانش ضمنی متخصصان را پیش از خروج از موقعیت شغلی خود یا بازنشستگی، استخراج نماید.

دستاوردها و نتایج

‌­ ‌­ ‌­ براساس برآوردهای صورت گرفته، شرکت شل سالانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار در هزینه‌های خود از طریق اشتراک‌گذاری دانش میان متخصصان خود در سطح جهان صرفه‌جویی می‌کند. برنامه مدیریت دانش شرکت شل منجر شده تا منابع دانشی مرتبط، قابل اعتماد و در دسترس برای تمامی متخصصان این شرکت فراهم شود.

شرکت رویال داچ شل در سال ۲۰۱۹ به سطح ۴ ابزارهای ارزیابی مدیریت دانش واحدهای تجاری انجمن بهره‌وری آمریکا (APQC) دست یافت و به همین علت جایزه برترین‌های مدیریت دانش ارائه شده توسط این انجمن را دریافت نمود.