فرهنگ دانش‌مدار یکی از ابعاد و زیرساخت‌های اصلی در بحث مدیریت دانش سازمانی است. بدون وجود یک فرهنگ مناسب در سطح سازمان، امکان پیاده‌سازی و نهادینه کردن فرایندهای مدیریت دانش در سازمان و به طبع آن، امکان بهره‌برداری از مدیریت دانش سازمانی وجود ندارد.
چرا فرهنگ سازمانی حائز اهمیت است؟
فرهنگ سازمانی به صورت کلی عبارت است از یک الگوی رفتاری ثابت و قابل مشاهده در سطح یک سازمان. فرهنگ سازمانی در روند مدیریت دانش سازمان، نقشی دو سویه دارد؛ به این معنی که هم می‌تواند به عنوان تقویت کننده مدیریت دانش شناخته شود و هم امکان دارد تا نقش یک مانع بسیار جدی و تضعیف کننده در روند پیاده‌سازی مدیریت دانش سازمان را داشته باشد. یکی از ملموس‌ترین نمودهای فرهنگ سازمانی مانع مدیریت دانش، فرهنگی است که در آن احتکار و نگهداشت دانش و اطلاعات به عنوان رمز موفقیت کارکنان تلقی می‌شود. به صورت کلی آن دسته از فرهنگ‌های سازمانی که از رسمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و به شدت به استانداردها و مقررات سازمان متکی هستند، غالبا ممکن است تا فرایندهای مدیریت دانش سازمان را در تنگنا قرار دهند.
فرهنگ دانش‌مدار؛ پیش نیاز مدیریت دانش
همانگونه که مطرح شد، نقش فرهنگ سازمانی در روند مدیریت دانش سازمان می‌تواند به دو صورت مشاهده شود. زمانی که فرهنگ سازمانی نقش حامی مدیریت دانش را داشته و منجر به تسهیل در اجرا و تقویت فرایندهای آن شود، آن فرهنگ سازمانی به عنوان یک “فرهنگ دانش‌مدار” شناخته خواهد شد.
متخصصان و اندیشمندان حوزه مدیریت دانش، فرایندهای مدیریت دانش را فرایندهایی اجتماعی می‌دانند. آنها بر اجتماعی بودن فرایندهایی از قبیل تولید یا تسهیم و اشتراک گذاری دانش تاکید داشته و آن را در ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ سازمان قلمداد می‌کنند. میزان علاقه‌مندی و درک کارکنان سازمان از مدیریت دانش و فرایندهای آن و نیز میزان تمایل به همکاری و مشارکت در فرایندهای مدیریت دانش، از جمله نمودهای عینی فرهنگ سازمان خواهد بود. با توجه به این مسئله، نکته اساسی که وجود دارد این است که سازمان بتواند فرهنگ خود را به یک فرهنگ دانش‌مدار که مشوق فرایندهای تولید و اشتراک‌گذاری دانش است، توسعه دهد.
توسعه فرهنگ دانش‌مدار در سازمان
یکی از مسائلی که باید در نظر گرفته شود این است که فرهنگ سازمانی در بطن هر سازمان و از ابتدای شکل‌گیری آن وجود دارد. به این معنی که فرهنگ دانش‌مدار در سطح سازمان قابل ایجاد نخواهد بود؛ بلکه می‌بایست تا اقداماتی صورت گیرد تا فرهنگ موجود در سازمان به سمت یک فرهنگ حامی دانش و دانش‌مدار توسعه پیدا کند. در غیر این صورت، فرهنگ سازمان تبدیل به یک مانع اساسی در روند پیاده‌سازی و اجرای اصولی مدیریت دانش در سازمان خواهد شد.
توسعه فرهنگ دانش‌مدار به بیان ساده به معنی ترویج و گسترش فرهنگ دانش‌مدار و حامی فرایندهای مدیریت دانش در تمامی سطوح فرهنگ سازمان است. به همین دلیل، توسعه فرهنگی به یک برنامه اجرایی و مستمر مدیریت تغییر در سطح سازمان نیاز دارد تا هدف توسعه و بهبود فرهنگ سازمانی را دنبال کند. یک برنامه مدون و مستمر توسعه فرهنگی به شناسایی ارزش‌های موجود در الگوها، فرایندها، سبک‌های مدیریتی و شیوه‌های تصمیم‌گیری در فرهنگ سازمان می‌پردازد و سپس با بهره‌گیری و استفاده از این ارزش‌های فرهنگی می‌تواند فرهنگ دانش‌مدار را در بطن سازمان گسترش دهد.
برخی از مهم‌ترین اقداماتی که یک سازمان می‌تواند در اعتلا و توسعه فرهنگ دانش‌مدار خود به اجرا در بیاورد به شرح زیر است:
دانلود فرهنگ دانش‌مدار؛ کلید طلایی در مدیریت دانش سازمانی
حجم فایل:
دیدگاهتان را بنویسید